Het is dringen geblazen op 31 oktober. Deze datum zullen de meeste mensen inmiddels kennen als dé meest angstaanjagende dag van het jaar: Halloween! Maar er zijn meer kapers op de kust. Zo wordt in sommige delen van Nederland Sint Maarten al gevierd. En in kerken wordt stilgestaan bij Hervormingsdag en Allerheiligen (op 1 november). Geen zin om te lezen? Luister dan naar de NederlandFeest.nl Podcast. Daar leg ik het je ook allemaal uit!
31 oktober: Halloween, Sint Maarten of Hervormingsdag?
Drie belangrijke feestdagen op 1 dag dus. Maar wat wordt er precies gevierd en waarom? En welke feestdag wint de race om de aandacht?
Halloween
Het Amerikaanse feest Halloween is de laatste jaren niet meer weg te denken uit Nederlandse winkels en pretparken. De commercie duikt er dus op, al lijkt het feest nog niet echt aan te slaan bij de bevolking. En dat komt vooral omdat het niet als Nederlandse traditie wordt ervaren. Het is een gebruik dat is overgewaaid uit de Verenigde Staten. Daarnaast vinden veel mensen dit feest eigenlijk te eng voor kinderen. Die krijgen er alleen maar nachtmerries van. Ook de discussie over Zwarte Piet speelt een rol. Veel ouders vinden Halloween enger dan een Zwarte Piet. En die laatste, mag niet… Ook het idee dat Halloween meer en meer aandacht snoept van Sinterklaas, wordt vaak gehoord.
Trick or treat
Bij Halloween is het gebruikelijk dat kinderen ’s avonds verkleed gaan als monsters, spoken of demonen. Ze roepen dan “trick or treat”, waarmee ze hopen op een ’treat’: een traktatie. Een ’trick’ betekent dat de kinderen een grap uithalen bij de persoon waar wordt aangebeld.
Bangmakerij
Verder staat Halloween natuurlijk bekend om de bangmakerij. Het aanjagen van angst. Dit heeft dan weer te maken met de dag erna: Allerheiligen. Daar komt oorspronkelijk het woord Halloween vandaan (All Hallows Eve). Allerheiligen is dag waarop heiligen en martelaren worden herdacht. Overleden mensen dus. Vandaar de link met geesten. Ook wordt de link gelegd met het Keltische Nieuwjaar (Samhain). De Kelten geloofden dat op die dag geesten van overleden mensen terugkwamen om een ander lichaam in bezit te nemen (bron: wikipedia).
De commercie heeft dit goed opgepakt door dit als feest neer te zetten. En dus liggen de schappen in de winkels vol verkleedspullen, maskers, heksenneuzen en pompoenen. Dat is de zogenoemde Jack-O’-Lantern. Een gezicht in een pompoen, lichtje erin en je hebt een enge lampion.
De laatste jaren is Halloween enorm in opmars. Vooral in pretparken. Die grijpen de dag aan om ’s avonds open te gaan. Acteurs verkleden zich als enge figuren die je de stuipen op het lijf jagen.
Sint Maarten op 31 oktober?
In Nederland wordt Halloween niet veel gevierd. Toch zijn er plekken waar je plotseling groepjes kinderen met lampionnen langs de deuren ziet gaan. Vooral de laatste jaren zie je het wat meer. In sommige dorpen, vaak met een katholieke oorsprong, wordt dit aangegrepen om Sint Maarten te vieren. Huh? Sint Maarten? Dat is toch op 11 november? Dat klopt. De elfde van de elfde is het eigenlijk Sint Maarten. Toch zie je meer en meer dat Sint Maarten naar voren wordt geschoven. Zo wordt Halloween ‘verdrukt’ en blijft een Nederlandse traditie toch in stand. En het scheelt 2x snoep halen natuurlijk. Ook nog handiger voor de portemonnee dus.
Ook dan wordt er een soort ’trick or treat’ gespeeld door kinderen. Kinderen trekken met lampionnen langs de deuren en zingen het Sint-Maartenlied in ruil voor snoep.
Maarten Luther: Hervormingsdag
Een andere Maarten die ook aandacht wil, is Maarten Luther. Op 31 oktober herdenken protestantse kerken de dag waarop de Duitse theoloog Martin Luther zich verzette tegen de leer van de Rooms-Katholieke kerk. Op 31 oktober 1517 timmerde hij zijn 95 stellingen tegen deze leer aan de deur van de Slotkapel in Wittenberg, Duitsland. Dit verzet leidde tot de reformatie, vandaar dat Hervormingsdag ook wel bekend staat als Reformatiedag.
Viering in kerken
Deze dag wordt nog steeds gevierd in protestantse kerken, zoals hervormde en Lutherse kerkgenootschappen. Op de dag zelf is er (soms) een kerkdienst waarbij het lied “Een vaste burcht is onze God” wordt gezongen. Tot een aantal jaar geleden herdachten hervormde kerken dit op 31 oktober. De laatste jaren zie je steeds vaker dat het op de zondag erna wordt gevierd. In 2021 valt 31 oktober op zondag en kan deze dag op de juiste datum gevierd worden.
Wie wint de strijd: Halloween, Sint Maarten of Hervormingsdag?
Het mag geen verrassing zijn dat vooral Halloween aan populariteit wint. Al zit Sint-Maarten het Amerikaanse feest in de weg. Hervormingsdag is eigenlijk al teruggebracht naar een viering op de zondag ná 31 oktober. Kerken zijn overgestapt van deze viering naar de zondag, zodat er voldoende bezoekers komen. Op andere dagen hebben mensen vaak al andere dingen te doen. Toch is het goed te weten dat er dus niet alleen maar enge geesten rondwaren op de 31e oktober. Welk feest vier jij?
Foto: Benjamin Balazs via Pixabay.